ฌาน -

ฌาน - สำนักงานราชบัณฑิตยสภา ฌาน อุปจารฌาน หรือ อุปจารสมาธิ เป็นความสงบของจิต ใกล้ต่อปฐมฌานคือ เป็นจิตประเภทกามาวจร ยังไม่ถึงรูปาวจร ส่วนอัปปนาฌาน หรือ อัปปนาสมาธิ เป็นความสงบของจิต ตั้งแต่ปฐมฌานขึ้นไป ฌาน อารีย์กุล ๑ ปฐมฌาน ฌานที่ ๑ มีองค์ ๕ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา · ๒ ทุติยฌาน ฌานที่ ๒ มีองค์ ๓ คือ ปีติ, สุข, เอกัคคตา · ๓ ตติยฌาน ฌานที่ ๓ มีองค์

ฌาน จาก โดยอรรถ ฌาน คือ เผา เพ่ง ขณะที่ อกุศลเกิดขึ้น ขณะนั้น เผาธรรมที่เป็นปฏิปักษ์กับตน ดังนั้น เมื่อศึกษาโดยละเอียด ย่อมทราบว่า ฌานมีทั้งกุศลฌาน และอกุศลฌาน แต่โดยทั่วไปเวลากล่าว