ฌาน Archives - ธรรมะเพื่อความพ้นทุกข์

ฌาน  ฌาน หรือ ธยาน หมายถึง การเพ่งอารมณ์จนใจแน่วแน่เป็นอัปปนาสมาธิ ภาวะจิตสงบประณีต ซึ่งมีสมาธิเป็นองค์ธรรมหลัก  ฌาน ตตยฌาน จตตถฌาน ฌานนนแจมใสอยเสมอ ไมให เสอม ไมใหสราง ไมใหหายไป อยในฌานนนราไป เรยกวาไดรบความสขในปฐมฌาน ทตยฌาน ตตยฌาน จตตถฌาน สขเยยมยอดประเสรฐเลศกวาในโลกนนก

- ฌาน ก็คือ สมาธิในระดับสูงแน่นหนามั่นคงที่สุด ที่เรียกว่า อัปปนาสมาธิ - ฌาน มี 8 ระดับ คือ รูปฌาน 4 และ อรูปฌาน 4 (แต่ถ้า ญาณ ก็คือปัญญาในระดับสูงสุด ซึ่งมีหลายๆชื่อ อาจจะ ฌาน แปลว่า เพ่ง เพ่งอารมณ์กัมมัฏฐานนั้นๆ ให้เป็นไปตามปรารถนาที่ตนประสงค์ไว้แล้ว เช่น เพ่งกสิณหรือเพ่งอสุภ เป็นต้น ให้เป็นไปตามประสงค์ของตน เช่น อยากจะให้เป็นไฟ แล้วก็เพ่งว่า

เสี้ยนหนาม หรือศัตรูตัวสำคัญของฌาน ๔ ก็คือ ลมหายใจ เพราะถ้าปรากฏว่า มีลมหายใจปรากฏเมื่อเข้าฌาน ๔ ก็จงทราบเถิดว่า จิตของท่านมีสมาธิต่ำกว่าฌาน ๔ แล้วจงอย่าสนใจกับลมหายใจเลยเป็นอันขาด  องค์ฌาน 5 การที่กิเลสเหล่านั้นสงบลงไปได้ ไม่แสดงผลออกมา ก็เพราะสมาธิที่เกิดขึ้นนั้นย่อมมีองค์ธรรม ปรากฏ